کلاج خودرو سه وظیفه اصلی به عهده دارد که عبارتند از:
تعویض دنده
وصل کردن و برقراری انتقال نیرو از موتور به چرخ جهت حرکت دادن اتومبیل
خلاص کردن یا قطع کردن ارتباط موتور با چرخ
کار با کلاج وظیفه پای چپ می باشد و بهتر است که پنجه یا سینه پا روی کلاج و پاشنه پا چسبیده به کف اتومبیل باشد . حال به شرح تمام حالتهای ذکر شده کلاج می پردازیم.
تعویض دنده
وقتی کلاج را تا انتها می گیریم دریچه همه دنده ها باز شده و ما می توانیم دسته دنده را درون هر دنده ای که می خواهیم قرار دهیم .
درست مثل زمانی که ما می خواهیم وارد اتاق شویم دستگیره درب را به پایین فشار می دهیم تا درب آزاد شود . و پس از این که درب آزاد شد آنرا باز می کنیم دنده را نیز وقتی می خواهیم از خلاص به یک یا از یک به دو و ... جا به جا کنیم او ل باید کلاج را تا انتها فشار دهیم تا دریچه دنده ها باز شود بعد دسته دنده را درون هر دنده ای که می خواهیم قرار می دهیم .
وصل کردن و برقراری ارتباط موتور با چرخ
وقتی ما گاز می دهیم در حال تولید نیرو هستیم نیروی تولیدی روی درجه دور موتور مشخص شده مثلا وقتی دور موتور روی 5/1 قراردارد ( 1000* 5/1 ) یعنی 1500 دور دقیقه میل لنگ در داخل موتور در حال چرخش است.
و اما زمانی که اتومبیل را درون دنده قرار می دهیم و می‌خواهیم کلاج را بالا بیاوریم و در اصل داریم این نیروی تولید شده توسط گاز و موتور را بوسیله گیربکس به چرخ منتقل می کنیم اگر این انتقال به صورت ناگهانی و سریع انجام شود باعث ایجاد شوک به چرخها شده و موجب پرت شدن اتومبیل به جلو می شود . لذا برای اینکه به آرامی حرکت کنیم و اتومبیل ما رو به جلو پرت نشود بایست عمل بالا آمدن کلاج را نیز به آرامی انجام دهیم تا عمل اتصال دیسک و صفحه کلاج به آرامی صورت گیرد، در این صورت حرکت ما نیز در کمال آرامش و به نرمی خواهد بود .
خلاص کردن دنده
وقتی کلاج را تا انتها می گیریم ارتباط بین چرخ و موتور قطع می شود یعنی صفحه کلاج از دیسک جدا می شود و به صورت موقت دنده خلاص می شود و به صورت موقت دنده خلاص شد بایستی دسته دنده را به محوطه خلاص انتقال دهیم تا بتوانیم کلاج را رها کنیم .
قانون شروع حرکت ( نحوه حرکت دادن اتومبیل )
حرکت دادن اتومبیل در سه جا باید تمرین و انجام شود:
در مسیر مستقیم و کفی
گردش به راست و چپ و دور زدن
در سربالایی و شیب
بهتر است شروع فراگیری حرکت دادن اتومبیل در مسیرهای باز و مستقیم باشد، برای شروع حرکت ابتدا کلاج را تا انتها گرفته و گیربکس را بوسیله دسته دنده درون دنده سنگین یا پر قدرت یک قرار می دهیم (دنده یک قویترین دنده رو به جلو بوده و دنده عقب از دنده یک قویتر می باشد ) کمی گاز به صورت ثابت و ممتد طوری که قطع نمی شود بهترین حالت برای گاز دادن برای شروع حرکت در کفی دور موتور 1500 می باشد که پس از چند بار تمرین این صدا برای گوشهای ما آشنا می شود و نیازی به توجه کردن به دور موتور نیست.
حالا نیرو را تولید کردیم و زمان انتقال نیرو و اتصال آن به چرخ است سپس کلاج آرام بالا می آوریم تا جایی که احساس کنیم که اتومبیل ما با نیروی موتور شروع به حرکت کرده و اتومبیل در حال حرکت باشد این نقطه از کلاج را که احساس می کنیم اتومبیل شروع به حرکت کرده نقطه حرکت کلاج (نیم کلاج یا نقطه لرزش) می‌گوییم (حالتی که دیسک و صفحه به هم در حال وصل شدن هستند ولی هنوز صفحه کاملا جذب دیسک نشده) پس نبایستی کلاج از نقطه حرکت بالاتر بیایید بعد از شمردن و در نظر گرفتن 3 ثانیه با خیالی راحت کلاج را رها می‌کنیم و به حرکت خود ادامه می‌دهیم.
قانون حرکت در مسیر مستقیم و کفی
ابتدا کلاج را تا انتها گرفته و دسته دنده درون دنده یک قرار می دهیم کمی گاز به صورت ثابت طوری که قطع نشود در همان لحظه کلاج را آرام آرام بالا می آوریم تا جایی که احساس کنیم اتومبیل ما با نیروی موتور شروع به حرکت کرده است که به آن نقطه حرکت کلاج می گوییم . کلاج را در نقطه حرکت مانند گاز ثابت کرده و به مدت 3 ثانیه نگه می داریم و خود نیز می شماریم 1ثانیه 2ثانیه 3ثانیه در اینجا حرکت انجام شده و با خیال راحت کلاج را رها می کنیم و به گاز دادن خود ادامه می دهیم.
هنگام حرکت کردن کار . کلاج برعکس کار گاز و ترمز بوده و آنرا از پایین با بالا می آوریم و نسبت آن با گاز به صورت 2 کفه ترازو می باشد یا مانند الاکلنگ . پس از طی حدودا 50 متر باید ایست کنیم پس از توقف کامل دنده را خلاص کرده و قانون ایست را انجام می دهیم تا اولا ایست ها و ترمزهای کاملا آهسته و بی خطر شود ثانیا حرکت در مسیر مستقیم و کفی برای ما کاملا راحت شده و برای پاهای ما ملکه گردد هر چقدر تمرین بیشتر باشد اجرا و انجام آن برای ما روان تر خواهد شد.
نحوه کنترل کلاج هنگام گردش به چپ و راست و دور زدن
به محیطی برای تمرین احتیاج داریم که کاملا بی خطر باشد و امکان دور زدن به چپ و راست بدون تردد خودرو وجود داشته باشد .در حرکت در مسیر مستقیم گفتیم که کلاج را 3 ثانیه در نقطه حرکت نگه داریم اما در دور زدن ها و گردش ها کلاج را در نقطه حرکت آنقدر نگه می داریم که اتومبیل ما پس از دور زدن یا گردش کردن کاملا در مسیر مستقیم قرار گیرد پس از اینکه در مسیر مستقیم قرار گرفتیم و اتومبیل صاف شد آن وقت کلاج را رها می کنیم. پس در گردشها برای این که کنترل اتومبیل از دست راننده خارج نگردد بدین شکل عمل می کنیم :
ابتدا کلاج را تا آخر گرفته و دنده را 1 می کنیم کمی گاز به صورت ثابت طوری که قطع نگردد و کلاج را آرام آرام بالا می آوریم تا جایی که احساس کنیم اتومبیل ما با نیروی موتور شروع به حرکت کرده ( نقطه حرکت ) . موضوع اصلی این است که در گردشهای چقدر کلاج را نگه می داریم ؟ پاسخ این است که 80% کنترل اتومبیل در گردشها بوسیله کنترل و نگه داشتن کلاج در نقطه حرکت می باشد راننده ای که کلاج را در نقطه حرکت نگه دارد . در حقیقت کنترل اتومبیل و سرعت آن را در اختیار گرفته است .
کنترل کلاج و نگه داشتن آن در نقطه حرکت مثل کنترل رکاب دوچرخه است و وقتی شما با دوچرخه در خیابان اصلی در حال رکاب زدن هستید از دور دست اندازه را مشاهده می کنید یا تصمیم به گردش داخل کوچه های فرعی م بگیرید ناخودآگاه دست شما به سمت ترمز دوچرخه رفته و پای شما رکاب زدن را کم یا کند می کند. توجه داشته باشید که در زمان حرکت در خیابان با اتومبیل نیز وقتی تصمیم به گردش به چپ یا راست یا رد شدن از چاله یا دست انداز یا حرکت در ترافیک می گیرید درست مانند کنترل رکاب دوچرخه و ترمز آن کلاج و ترمز اتومبیل شما نیز باید تحت کنترل قرار گیرد تا حتما بتوانید با تسلط کامل بر هدایت اتومبیل و کنترل فرمان آن موقعیت را پشت سر بگذارید.
